Podkręcanie komputera z 2005 roku

Artykuł dotyczy standardów panujących w 2005 roku!Overclocking(ang.) – podkręcanie jest to zmuszanie komputera do pracy szybszej niż nominalna (określona przez producenta). Na początku pojęcie to dotyczyło tylko podwyższania częstotliwości pracy procesora, lecz od jakiegoś czasu rozszerzyło swe znaczenie poza samą jednostkę centralną na karty graficzne, pamięci i chipsety. Jednak największy efekt daje podkręcanie poprzez szynę FSB [front side bus], która odpowiedzialna jest za prędkość całego sytemu. Zainteresowanych tym tematem jak i wszystkich, którzy dopiero stawiają pierwsze kroki w O/C serdecznie zapraszam do zapoznania się z poniższym tekstem.

Podkręcanie procesora

Procesory podkręcamy w Biosie poprzez podniesienie częstotliwości FSB lub zwiększenie wartości mnożnika. Mnożnik fabrycznie odblokowany występuje jedynie w procesorach firmy AMD sprzed 39 tygodnia 2003 roku. Co oznaczane jest na naklejce znajdującej się na laminacie procesora 0339, jeśli ktoś chciałby głębiej rozszyfrować oznaczenia na procesorach AMD to zapraszam Tutaj [Athlon] i Tutaj [Athlon 64].

We wszystkich pozostałych procesorach mnożnik jest zablokowany na określonej dla danego modelu granicy, przy której komputer ma pracować. W niektórych przypadkach mnożnik jest ruchomy w dół, co pozwala na wysokie FSB(np. w Athlonach 64). Więc w większości przypadków podkręcamy CPU, zwiększając częstotliwość szyny FSB, wiedząc, że:

FSB x mnożnik daje nam właściwą częstotliwość pracy procesora (Celeron 2GHz = FSB 100MHz x mnożnik 20).

Częstotliwość FSB zwiększamy stopniowo małymi krokami. Na początku podnosimy o 10 MHz, a później zmniejszamy tą ilość. Po każdym zwiększeniu FSB, sprawdzamy czy nasz system się uruchomi, a jeśli tak to sprawdzamy programem monitorującym typu SpeedFun lub Everest, jaką nasz system osiąga temperaturę. Dobrze jest, gdy przy wykorzystaniu w 100% temperatura jednostki centralnej nie przekracza 60°C. CPU możemy obciążyć do maksimum wykorzystując programy takie jak Prime95 lub Hot CPU Tester. W momencie, gdy mamy do wykorzystania „jakiś” zakres temperatury, a nasz bootuje się, a system się nie włącza lub po włączeniu następuje jego zawieszenie powinniśmy podnieść napięcie rdzenia [VCore] w Biosie o najmniejszą wartość, jaką mamy do wyboru. Bios można uruchomić trzymając klawisz 'Delete’ bezpośrednio po uruchomieniu komputera. Po tej czynności wszystko powinno wrócić do normy i będziemy mogli dalej „kręcić” naszym kompem.

Przyszli overclockerzy, PAMIĘTAJCIE, każda zmiana wartości FSB czy też podniesienie napięcia powoduje wzrost temperatury procesora jak również temperatury wewnątrz obudowy. Kiedy komputer po zapisaniu nowej wartości FSB w Biosie nie „podniesie” się, należy odszuka na laminacie płyty głównej zworki przywracającej wartości w biosie do nominalnych i przestawić ją obok na miejsce oznaczone CLEAR. Informacji o tej zworce jak i wszystkich innych należy szukać w Instrukcji obsługi posiadanej płyty głównej. Gdy uda nam się przywrócić oryginalną wartość biosu możemy ustawić częstotliwość, przy której po raz ostatni uruchomił nam się komputer i włączył się nasz system operacyjny. Po osiągnięciu tego, uruchamiamy Prime95 i testujemy przez kilka godzin (min. 2-3h) czy nasza maszyna pracuje stabilnie, czy nie ma zbyt wysokiej temperatury i czy nie powoduje wyskakiwania błędów lub niechcianych resetów komputera. Jeśli nic z powyższych u was nie wystąpi to możecie już być szczęśliwi i pochwalić się znajomym :D.

Co jednak zrobić, gdy nie wszystko się udało? Na pewno nie należy panikować z tego powodu.

• jeśli wewnątrz komputera lub na procesorze panuje zbyt wysoka temperatura, a wszystkie pozostałe kryteria są OK, musimy zbić jakoś naszą temperaturę, jak u chorego kładąc mu zimne okłady na głowę. Możemy, a nawet musimy w przypadku podkręconych maszyn zamontować w obudowie min. 2 dodatkowe wentylatory. Jeden na dole pod napędami, który będzie wciągał chłodne powietrze do wnętrza obudowy, a drugi pod zasilaczem wyciągający z wnętrza nagrzane powietrze. Możemy również wymienić radiator znajdujący się na naszym procesorze lub zamiast chłodzenia powietrznego (A/C) zamontować na nim chłodzenie wodne (W/C), a przy hardcore’owym podkręcaniu chłodzenie freonem (F/C) lub azotem (N/C).
• jeśli pojawiły nam się w systemie Blue screeny lub w Prime95 wystąpiły błędy powinniśmy:
• mając jeszcze kilka stopni zapasu do 60°C [w stresie], zwiększyć jeszcze napięcie rdzenia procesora, co powinno spowodować wzrost stabilności systemu.
• nie mając już zapasu w postaci kilku °C, MUSIMY obniżyć częstotliwość pracy naszego procesora do wartości w, której nasz komputer będzie w pełni stabilny i nawet po kilku godzinach katorgi nie pojawią nam się żadne błędy.
• nie mając kilku „wolnych” stopni i nie chcąc tracić uzyskanej przez nasz częstotliwości musimy zainwestować w naszą zabawkę którą jest komputer kupując części niezbędne do obniżenia temperatury – czytaj wyżej.
• Jeśli zdecydujemy się zainwestować na przykład w chłodzenie wodne, zaprocentuje to również obniżeniem poziomu hałasu wydobywającego się z wnętrza naszej podkręconej maszynki. Ale jeśli tego nie zrobicie, a obniżycie częstotliwość procesora to nic nie zmieni, ponieważ będziecie mogli być dumni, że chociaż chcieliście zasmakować jak to jest podkręcając komputer. A to, że wam się nie udało, sprzęt nie pozwolił na osiągnięcie jakiś zabójczych wyników nie powinno Was zniechęcać. Jeżeli osiągnęliście coś, co wam wystarcza to już jest bardzo dobrze. Ja również kiedyś musiałem spróbować tego pierwszy raz i spróbowałem, choć się bałem, że coś spie***** i będę miał przewalone u rodziców. W moim przypadku sprzęt nie pozwala na osiągnięcie niczego szczególnego, ale inni overclockerzy osiągają bardzo wysokie wyniki. Dla nich jak i dla mnie jest to pasja, którą mam nadzieje i Wy się zarazicie.

Podkręcanie kart graficznych

Podkręcanie kart graficznych przynosi korzyści jedynie graczom. Podkręcenie rdzenia układu graficznego jak i pamięci na karcie graficznej przyniesie wzrost ilości wyświetlanych klatek.

Karty graficzne w odróżnieniu od procesorów podkręcamy z poziomu systemu operacyjnego, a nie z poziomu biosu. Jednym z najpopularniejszych programów do podkręcania kart graficznych jest Riva Tuner, więc opisze jak podkręca się karty graficzne korzystając z tego programu. Instalujemy program i następnie uruchamiamy go. Za pierwszym razem program włącza się dłuższą chwilkę, ponieważ musi wczytać sobie wszystkie potrzebne informację. Po włączeniu pokazuje się nam okno:

Riva Tuner - podkręcanie karty graficznej

klikamy obok napisu: customize, pokarze nam się okienko

Riva Tuner - podkręcanie karty graficznej

i klikamy na pierwszą ikonę. W nowo otwartym oknie, w zakładce overclocking możemy podkręcać naszą kartę graficzną poprzez przesuwanie znajdujących się tam suwaków. Po każdej zmianie ustawień klikamy na test, a następnie na save i tym sposobem zapisujemy nasze ustawienia [najlepiej najpierw podkręcać rdzeń, potem pamięć- przyp. red.]. Gdy zmienimy fabryczne wartości częstotliwości pracy naszej karty graficznej powinniśmy sprawdzić w jakimś benchmarku graficznych(np. 3DMark03) czy nasze zmiany nie powodują pojawiania się na monitorze artefaktów. Jeśli one występują powinniśmy obniżyć częstotliwość rdzenia karty graficznej i/lub ramu na niej znajdującego się. W momencie, gdy znajdziemy wartość, w której obraz wyświetlany na monitorze jest zupełnie OK, możemy uznać podkręcanie grafy za zakończone.

Podkręcanie pamięci ram

Jest ona jednym z najważniejszych składników, które są potrzebne do uzyskania wysokich wartości FSB w komputerze. Obecnie domowe komputery wykorzystują pamięci SDRAM, DDRAM i DDRAM II. Wszystkie typy pamięci są pamięciami dynamicznymi zbudowanymi z mikroskopijnych kondensatorów i co kilka cykli potrzebują odświeżenia swoich wartości. Szybkości obecnych pamięci:

• SDRAM: 100 i 133 MHz
• DDRAM: 100, 133, 166, 200, 216, 233, 250,266, 275 MHz lecz te pamięci pracują po obu zboczach zegara, co oznacza, że pamięci o prędkości 200MHz pracują z efektywną prędkością 400MHz.
• DDRAM II: 200, 266 i 333MHz co jak w przypadku DDR mnożymy razy dwa. Daje nam to wartość np. 667MHz w przypadku kości 333MHz
• Podkręcając pamięć należy pamiętać, że w momencie podniesienia w górę FSB jednocześnie podnosimy w górę zegar pamięci. Dzieje się tak ponieważ większość chipsetów ma predefiniowane dzielniki FSB/Ram.
  np. mamy Athlona 2500+ Barton [FSB=333], jeżeli dzielnik ten wynosi 1:1, to pamięć pracuje z częstotliwością 333 MHz i każdy dodatkowy MHz na FSB to dodatkowy MHz dla pamięci Ram. Są również inne dzielniki: 3/4, 5/6, 2/3 i inne. Ideałem jest chipset, który pozwala na zablokowanie któregoś z zegarów i pozwala jednocześnie na manipulację innymi zegarami. Chipsety z rodziny nForce [od nForce2] posiadają takie blokady zegarów i z tego względu cieszą się wielkim powodzeniem wśród overclockerów.
• Działanie pamięci możemy również przyspieszyć obniżając im poprzez bios, timingi, co w nie każdych pamięciach da się uczynić, ponieważ producent nałożył maksymalnie niskie wartości timingów. Najlepsze skutki osiągniemy, gdy timingi naszych pamięci osiągną jak najniższą wartość typu 2-2-2-6.

Do czego może doprowadzić podkręcanie?

Może ono doprowadzić do trwałego uszkodzenia sprzętu lub, overclockera(:D), za które ani Ja, ani nikt inny z serwisu XPTruePower nie odpowiada. Pamiętajcie podkręcając jakikolwiek podzespół komputera, robicie to na własne ryzyko!! Tym, którzy dobrnęli, aż do tego momentu O/C faq’u dziękuję i w imieniu całej redakcji życzę powodzenia w wyciskaniu z waszego sprzętu „siódmych potów”.

Słowniczek

• FSB (front side bus) – jest to „szyna” przez którą chipset kontaktuje się z chipsetem płyty głównej. Chipset z kolei pełni funkcję pośrednika między procesorem i pamięcią Ram.
• CPU – jest to główny procesor w komputerze
• artefakty – są objawem zbyt wysokiego przetaktowania karty graficznej, jeżeli przesadzimy z taktowaniem ramu, to pojawią się migające kropeczki, jeżeli za bardzo zaszalejemy z rdzeniem to mogą wystąpić błędy w nakładaniu tekstur